ساختار سایت (Site Structure) به معنای دسته‌بندی و گروه‌بندی کردن محتوای سایت و نحوه ارتباط آنها با یکدیگر است. به زبان ساده ساختار سایت مشخص می‌کند که محتوای سایت ما چگونه باهم لینک شده‌اند و به چه شکلی به کاربران و همچنین موتورهای جستجو نمایش داده می‌شوند.
یک ساختار سایت بهینه شده از یک طرف به کاربران کمک می‌کند تا به‌راحتی صفحات مدنظرشان را پیدا کنند و بتوانند ارتباط بین محتوای مختلف را درک کنند. از طرف دیگر به موتورهای جستجو کمک می‌کند محتوای سایت شما را بفهمند، نحوه چیدمان مطالب را درک کنند و سلسله‌مراتب اهمیت صفحات را متوجه شوند. موضوعی که در نهایت به بهبود سئو سایت شما منجر می‌شود.
چگونه ساختار سایت را برای سئو بهینه کنیم؟
طراحی ساختار سایتی که سئو پسند باشد و معماری اطلاعات آن به دل کاربران خوش آید باید موارد زیر را بهینه کند؛ قبل از آن به یاد داشته باشید که مفاهیم «ساختار سایت» و «معماری سایت» در این حوزه به یک معنا هستند:
– ساختارهای URL (URL Structures)
– منوی ناوبری (Navigation Menus)
– دسته‌بندی (Categorization)
– منوی بردکرامب (Breadcrumbs)
– لینک دهی داخلی (Internal Linking)
اهمیت ساختار سایت
فارغ از اینکه سایت بزرگی دارید و یا سایتی با تعداد مخاطبان اندک، ساختار و معماری سایت موضوع مهم و غیرقابل انکاری است چراکه معماری سایت هم بر روی کاربران تاثیر می‌گذارد و هم برای موتورهای جستجو اهمیت دارد. در بحث تجربه کاربری مواردی همچون دسترس‌پذیری (Accessibility) و کاربرپسند بودن (User friendly) از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند که هر دوی اینها به شدت به معماری سایت وابسته هستند. از طرف دیگر معماری سایت از بعد خزش پذیری (یعنی ربات‌های گوگل و سایر موتورهای جستجو بتوانند به‌راحتی صفحات سایت شما را درک کنند و ارتباط بین آنها را بفهمند) و سایر موارد فنی که در ادامه به آن خواهیم پرداخت اهمیت دارد.
اهمیت ساختار سایت برای کاربران
هدف اصلی هر کسب‌وکار و سایتی قرار دادن محصولات و خدماتش مقابل چشم مخاطبان هدف است؛ پس زمانی که هدف اصلی به مخاطب ختم می‌شود باید مخاطب را در مرکز تمام اتفاقات و کارهایی که روی سایت قرار است انجام دهیم؛ بگذاریم. حال سؤالی که پیش می‌آید آن است که چرا ساختار سایت برای کاربران اهمیت دارد؟ در ادامه سه تا از مهم‌ترین موارد را باهم بررسی می‌کنیم:
الف) کاربردپذیری
ساختار سایتی که انتخاب می‌کنیم تأثیر مستقیمی بر روی کاربردپذیری و قابلیت استفاده (Usability) دارد. به زبان ساده یعنی کار کاربران را راحت‌تر کنیم تا محصولات، خدمات یا اطلاعات موردنیازشان را به سهولت و با سرعت پیدا کنند. به خاطر داشته باشید که هر چه کاربران بتوانند آن چیزی که به دنبال آن هستند و از سایت می‌خواهند را راحت‌تر و سریع‌تر پیدا کنند شانس بیشتری وجود دارد که به مشتری تبدیل شوند.
کاربردپذیری چیست؟ یعنی یک کاربر تا چه اندازه می‌تواند به‌راحتی با یک محصول و یا وب‌سایت تعامل داشته باشد و ارتباط بگیرد
ب) ناوبری بهتر
وقتی‌که با دقت ساختار و معماری سایت را طراحی کنیم تا به کاربران کمک کنیم آن چیزی که به دنبالش هستند را راحت‌تر پیدا کنند؛ ناوبری (Navigation) سایت را بهینه کرده‌ایم. همان‌طور که می‌دانید یکی از کارکردهای مهم تولید محتوا، کمک کردن به قیف فروش و یک گام نزدیک‌تر کردن مخاطبان هدف به مشتری بالقوه است. پس منطقی به نظر می‌رسد تا جایی که امکان‌پذیر است با بهبود ناوبری، مسیر کاربران در قیف فروش را ساده‌تر کنیم.
ناوبری چیست؟ ناوبری به معنای مسیر حرکت کاربران در سایت است
ج) کلیک کمتر
چنانچه ساختار سایت را به‌درستی طراحی کنیم می‌توانیم صفحات و مطالب مورد نیاز کاربران را با کمترین کلیک به آنها نمایش دهیم. همه می‌دانیم که کسی دوست ندارد وقت زیادی را برای پیدا کردن موضوع و یا محصولی در سایت صرف کند؛ با توجه به وجود رقبا و گزینه‌های جایگزین، سریع سایت را ترک خواهند کرد. یک ساختار مناسب سایت باعث می‌شود تا کاربران بتوانند با کمترین مقدار کلیک و صرف کمترین زمان به آنچه می‌خواهند برسند. حتی برای این کار قانون «سه کلیک» را ابداع کرده‌اند تا کاربران بتوانند تنها با سه کلیک (و نه بیشتر) به آنچه می‌خواهند در سایت برسند.
استانداردهای تجربه کاربری همان‌طور که از نامش نیز پیداست به دنبال خلق تجربه رضایت بخشی برای کاربران است؛ تمامی موارد گفته‌شده را می‌توان در یک جمله مشهور خلاصه کرد: «من را وادار به فکر کردن نکنید» که ترجمه عبارت «Don’t make me think» است. این جمله به معنای آن است که کاربران باید بتوانند به‌صورت خودکار و بدون فکر کردن جای مناسب محتوا و محصولات را تشخیص دهند و با کمترین خطا بتوانند به خواسته مدنظرشان برسند.
خوشبختانه با کمک ابزارهای دیجیتال و آنلاینی که وجود دارد می‌توان تجارب کاربری را روز به‌روز بهبود داد؛ کما اینکه مبحثی تخصصی در دیجیتال مارکتینگ با نام «بهینه سازی نرخ تبدیل» یا CRO وجود دارد؛ اطلاعات بیشتر را می‌توانید با کلیک بر روی لینک آنها به دست آورید.
اهمیت ساختار سایت در سئو
تا اینجا متوجه شدیم که ساختار سایت برای کاربران و تجربه کاربران اهمیت ویژه‌ای دارد؛ اما علاوه بر کاربران، موتورهای جستجو نیز به ساختار سایت اهمیت می‌دهند و برایشان مهم است که معماری سایت چگونه طراحی‌شده است.
شاید بپرسید که ربات‌های گوگل چرا به ساختار سایت اهمیت می‌دهند؟ پاسخ ساده است؛ چون موضوع در مورد فهمیدن محتوای سایت و صفحات وب‌سایت است. سیستم موتورهای جستجو به این شکل است که ابتدا محتوای سایت را خزش می‌کنند (یعنی می‌فهمند) سپس صفحات را ایندکس می‌کنند (یعنی آنالیز و دسته‌بندی می‌کنند) و بعد از آن مطابق با هر جستجو و کوئری، صفحه و پاسخ مناسب را به کاربران نشان می‌دهند (یعنی رتبه بندی می‌کنند). پس اگر سایت به خوبی توسط موتورهای جستجو فهمیده نشود عملاً ادامه فرایند اتفاق نخواهد افتاد و در گوگل و سایر موتورهای جستجو جایگاهی نخواهید داشت. در ادامه 4 مورد از اهمیت ساختار سایت در سئو را بررسی می‌کنیم:
الف) ایجاد ارتباط موضوعی
ارتباطی که محتوای کل یک وب‌سایت، با موضوع یا عبارت کلیدی خاصی دارد؛ این به معنای ارتباط موضوعی است. ارتباط موضوعی (Topical Relevance)، اعتبار موضوعی (Topical Authority) و سئو موضوعی (Topical SEO) به همین مسئله اشاره دارند.
حال سؤالی که پیش می‌آید این است که ساختار سایت و ارتباط موضوعی چه سنخیتی باهم دارند؟ به یاد داشته باشید که تولید محتوای مرتبط و دسته‌بندی آنها با کمک ساختار سایت به موتورهای جستجو نشان می‌دهد که سایت شما در این زمینه تخصص کافی دارد و اطلاعات باکیفیت و با عمق زیادی را به مخاطبان ارائه می‌دهد. گوگل نیز دقیقا به دنبال سایت‌هایی است که بتواند به آنها اعتماد کند، و اطمینان داشته باشد که می‌توانند به نیاز و سؤال مشتری پاسخ درست و مناسبی دهند.
ب) برجسته کردن محتوای مهم
یک ساختار درست سایت به شما کمک می‌کند تا مهم‌ترین صفحات وب‌سایت را برجسته کنید. به این صفحات، صفحات پیلار یا هاب pillar pages or hub pages گفته می‌شود که در ادامه آنها را بررسی خواهیم کرد. قبل از ادامه بحث به نمودار زیر توجه کنید:
کلمات کلیدی کوتاه و عمومی‌تر حجم جستجوی بالایی دارند اما رقابت در این کلمات نیز شدید است. برای آنکه بتوانیم از کلمات کلیدی کوتاه که حجم ترافیک بالایی دارند؛ ورودی بگیریم باید برخی از صفحات اصلی سایت را تقویت کنیم تا شانس دریافت رتبه بالا را داشته باشند؛ اینها همان صفحات پیلار هستند که با کمک آنها به رقابت کلمات کلیدی کوتاه و پرترافیک می‌رویم.
مدل پیلار کلاستر چیست؟
مدل پیلار و کلاستر یک مدل تولید محتوا است که در آن چندین مقاله (یعنی مقالات خوشه‌ای یا کلاستر) به یک مقاله مهم و مرتبط (یعنی مقاله اصلی یا پیلار) لینک می‌دهند و اعتبار آن صفحه را بالا می‌برند. مقاله پیلار (مثل آموزش سئو) معمولاً یک مقاله جامع‌تر است که به مقالات کلاستر (مثل آموزش سئو تکنیکال، آموزش سئو داخلی و …) که مقالاتی جزئی‌تر هستند لینک می‌دهد. در نظر داشته باشید که هر کدام از مقالات کلاستر نیز به مقاله پیلار بک لینک می‌دهند.
برای فهم بهتر موضوع به تصاویر زیر نگاه کنید؛ حالت اول برای زمانی است که ساختاری برای سایت طراحی و برنامه‌ریزی نشده است:
حال با کمک مدل پیلار کلاستر به حالت زیر می‌رسیم:
توضیحات مدل نیز به شرح تصویر زیر است:
در بالا گفتیم که صفحات پیلار باید به کلمات کلیدی با حجم جستجو بالا و رقابتی (مثل کلمات عمومی‌تر Generic Terms) اختصاص داده شود. کلمات و عباراتی کوتاه مثل «خرید گوشی» یا «بلیت هواپیما» حجم جستجوی بالایی داشته ولی رقابت سنگین‌تری هم دارند؛ رتبه گرفتن در این عبارت کاری سخت و زمان‌بر است.
ج) خزش بهتر
یک ساختار سایت خوب به خزش بهتر سایت توسط ربات‌های گوگل کمک می‌کند. اگر گوگل نتواند کل صفحات سایت را خزش کند؛ ایندکس و رتبه بندی نیز در کار نخواهد بود. با خزش بهتر، ربات‌های گوگل می‌توانند سریع‌تر صفحات جدید را پیدا کنند و زودتر متوجه آپدیت‌ها و به‌روزرسانی محتوای قدیمی سایت بشوند. ساختار سایتی که به‌درستی طراحی‌شده باشد موجب صرفه‌جویی در بودجه خزش سایت نیز خواهد شد.
بودجه خزش چیست؟ ربات‌های گوگل در یک مدت زمان مشخص برای هر سایت تعدادی صفحه را بررسی (خزش) و ایندکس می‌کنند؛ که البته برای سایت‌های مختلف متفاوت است؛ یعنی سایت‌های معتبر بودجه خزش بالاتری نیز دارند و بالعکس
نکته: ربات‌ها برای هر سایت یک بودجه خزش (Crawl Budget) در نظر گرفته‌اند لذا بررسی هر سایت برای آنها محدودیت زمانی دارد؛ اگر ساختار سایت مناسبی نداشته باشید این بودجه را هدر خواهید داد
ن) بهبود لینک سازی
می‌دانیم که هر کدام از لینک‌ها (چه داخلی و چه خارجی) دارای اعتبار و ارزشی هستند و موتورهای جستجو از آنها برای رتبه دهی و ارزش‌گذاری صفحات استفاده می‌کنند. کاری که معماری سایت انجام می‌دهد آن است که اعتبار لینک‌ها را در کل سایت تقسیم می‌کند. ازآنجایی‌که لینک‌ها مهم‌ترین فاکتور رتبه بندی گوگل به حساب می‌آیند ضروری است تا با کمک معماری سایت بتوانیم بیشترین بهره را از اعتبار لینک‌ها دریافت کنیم.
د) رفع کنیبالیزیشن
ابتدا لازم است کنیبالیزیشن (Cannibalization) یا همنوع خواری را تعریف کنیم. کنیبالیزیشن زمانی اتفاق می‌افتد که در سایت و صفحات مختلفتان تعداد زیادی کلمه کلیدی همسان یا مشابه داشته باشید. به زبان ساده در کنیبالیزیشن دو یا چند صفحه از وب‌سایتتان با هم رقابت می‌کنند و نتیجه این رقابت تضعیف این صفحات خواهد بود. در این حالت موتورهای جستجو مثل گوگل نمی‌توانند تشخیص دهند که به کدام مطلب باید رتبه بالاتری دهند. این یعنی گاهی اوقات گوگل به صفحه‌ای که مد نظر شما نبوده رتبه بالاتری می‌دهد. همچنین ممکن است کنیبالیزیشن باعث شود رتبه صفحاتی که از این کلمات کلیدی همسان و مشابه استفاده کرده‌اند کاهش یابد.
معماری سایت اما کمک می‌کند مشکل کنیبالیزیشن از ابتدا به وجود نیاید؛ چراکه تدوین یک معماری درست سایت به ما می‌گوید که جای هر صفحه و کلمه کلیدی در سایت کجاست. زمانی که جایگاه هر مطلب و هر عبارت کلیدی نیز مشخص باشد مشکل تداخل کلمات کلیدی و محتوای تکراری نیز به وجود نخواهد آمد.
نتیجه
در این مقاله ساختار سایت را تعریف کردیم؛ نحوه بهینه سازی آن را توضیح دادیم، از اهمیت آن در تجربه کاربری و نقشی که در کاربردپذیری و ناوبری بهتر دارد حرف زدیم. مدل پیلار کلاستر را توضیح دادیم و گفتیم که با ساختار سایت می‌توان ارتباط موضوعی قدرتمند ایجاد کرد، مهم‌ترین صفحات سایت را برجسته‌تر ساخت، به خزش بهتر ربات‌های گوگل کمک کرد، استراتژی لینک سازی را بهبود داد و مشکل کنیبالیزیشن را رفع کرد. در مقاله «معماری سایت را چگونه طراحی کنیم» به چگونگی طراحی و تدوین ساختار سایت پرداخته‌ایم که پیشنهاد می‌دهیم حتما آن را نیز مطالعه کنید.
منبع: Semrush
